Archiwum kategorii: Informatyzacja

E-sąd po 7 latach

Podczas konferencji naukowej „Informatyzacja sądownictwa w Polsce z perspektywy 5 lat” (25-26.10.2016 r., Wrocław) adwokat dr Łukasz Goździaszek zaprezentowała referat pt. „Elektroniczne postępowanie upominawcze z perspektyw 7 lat jego funkcjonowania”. Konferencja była organizowana przez Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. Poniżej nagranie wystąpienia:

Elektroniczne postępowanie upominawcze było przewodnim tematem trzech referatów na konferencji. Świadczy to o ogromnej roli jakie odgrywa to postępowanie nie tylko w systemie prawa procesowego, ale też o jego znaczeniu dla problematyki informatyzacji sądownictwa. Standard prawno-informatyczny wykorzystany w elektronicznym postępowaniu   upominawczym okazał się efektywny. W znacznej części został powielony na potrzeby elektronicznego zakładania spółek przy wykorzystaniu urzędowego wzorca umowy spółki, jak też dokonania wielkiej informatycznej nowelizacji postępowania cywilnego mocą ustawy z 10.7.2015 r., która weszła w życie 8.9.2016 r.

Niezależną kwestią jest praktyka funkcjonowania elektronicznego postępowania upominawczego i nierzadkie przypadki wykorzystywania go w celach odbiegających od pierwotnie zamierzonych. Podnoszone nierzadko w mediach uwagi co do  e-sądu  (opierające się na indywidualnych przypadkach) często przysłaniało potrzebę rzeczowej analizy jego funkcjonowania. Jednocześnie, dokonywane przez 7 lat zmiany legislacyjne, koncentrowały się na dorażnym rozwiązywania bieżących problemów e-sądu, pomijając potrzebę analizy systemowej elektronicznego postępowania upomianawczego.

eIDAS na tle prawa spółek

Ukazał się nowy artykuł naukowy adwokata dr Łukasza Goździaszka pt. „Identyfikacja elektroniczna i usługi zaufania na tle prawa spółek” (Przegląd Prawa Handlowego 2016, nr 9, s. 49-58). W publikacji dokonano analizy wpływu na prawo spółek unijnego rozporządzenia eIDAS oraz wchodzącej w życie z dniem 8.9.2016 r. nowelizacji prawa cywilnego. Oceniono również stan systemu prawa w przedmiotowym zakresie. W publikacji Ł. Goździaszek odnosi się przede wszystkim do problematyki zakładania społek drogą elektroniczną (nie tylko jednak spółek zawieranych w oparciu urzędowy wzorzec umowy spółki), ale też zawierania umów elektronicznych przez spółki i wykonywania online uprawnień korporacyjnych.

Polskie przepisy dostosowujące prawo krajowe do rozporządzenia eIDAS mają (niestety) jedynie redakcyjny charakter. Nie zmieniają merytorycznego sensu norm prawa spółek, lecz zastępują „bezpieczny podpis elektroniczny weryfikowany kwalifikowanym certyfikatem” pojęciem „kwalifikowanego podpisu elektronicznego”. Tymczasem stan zinformatyzowanego prawa spółek jest daleki od ideału. Trzeba jednak wyraźnie zaznaczyć, że prawo spółek jest w wysokim stopniu zinformatyzowane. Można nawet zaryzykować tezę, że w żadnej innej dziedzinie nie dokonano tak szerokiej, ale jednocześnie efektywnej informatyzacji. Rozwiązania informatyczne dotyczące spółek są często stosowane w praktyce. Docenić zatem należy taki stan rzeczy.

Zinformatyzowanemu prawu spółek można jednak zarzucić brak spójności. W znacznej mierze jest to pochodna wielokrotnych nowelizacji. Informatyczne zmiany wprowadzano stopniowo i często w oderwaniu od siebie.

Elektroniczne postępowanie upominawcze po nowelizacji

Ukazała się książka pt. „Kodeks postępowania cywilnego z perspektywy pięćdziesięciolecia jego obowiązywania. Doświadczenia i perspektywy” (pod red. E. Marszałkowskiej-Krześ, I. Gil oraz Ł. Błaszczaka) ze zbiorem referatów z ubiegłorocznego zjazdu katedr i zakładów postępowania cywilnego. W księdze znajduje się artykuł adwokata dr Łukasza Goździaszka pt. „Elektroniczne postępowanie upominawcze po nowelizacji”. Autor analizuje rolę elektronicznego postępowania upominawczego po wejściu w życie nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 15.1.2015 i 10.7.2015, a także rozporządzenia eIDAS. Są to najistotniejsze, pod względem systemowym, zmiany prawne dotyczące elektronicznego postępowania upominawczego w już prawie siedmioletniej historii jego funkcjonowania. Dlatego też wejście w życie nowelizacji z 10.7.2015 zostało odłożone aż do 8.9.2016, przy czym nie można wykluczyć, że ustawodawca do tego czasu znowelizuje nowelizację, tak aby weszła w życie, przynajmniej częściowo, jeszcze póżniej (konkretnie: 1.3.2017).

Sytuacja spółek jako wierzycieli dochodzących roszczeń w e-sądzie

Adwokat dr Łukasz Goździaszek w dniu 8.6.2016 r. w Warszawie wygłosił na seminarium organizowanym przez Szkołę Główną Handlową i Polskie Towarzystwo Ekonomiczne referat pt. „Sytuacja spółek jako wierzycieli dochodzących roszczeń w elektronicznym postępowaniu upominawczym, postępowaniu nakazowym i zwykłym postępowaniu cywilnym, z uwzględnieniem postępowania egzekucyjnego toczonego w oparciu o nakaz zapłaty wydany w elektronicznym postępowaniu upominawczym”.

Przedmiotem wystąpienia były specjalne drogi sądowego dochodzenia roszczeń, często określane mianem „postępowań przyspieszonych”. Ważna rolę wśród nich odgrywa elektroniczne postępowanie upominawcze (e-sąd). Choć są to postępowania szczególne, to nie są wyjątkowe w sensie marginalności stosowania. Przeciwnie, stanowią istotny element sądownictwa, a sprawy w nich rozpoznawane lwią część wszystkich spraw sądowych. Nie ma lepszej metody zwiększenia efektywności rozwiązania przez sąd sporu pomiędzy powodem i pozwanym niż zastosowanie mechanizmu wykorzystującego instytucję nakazu zapłaty. Nie organizuje się wtedy rozprawy, nie przesłuchuje świadków i nie powołuje biegłych. Sąd rozpoznane sprawę tylko w oparciu o dokumentację przedstawioną przez powoda. Postępowania te są zatem nieskomplikowane, uproszczone, ale też cechują się wysoką sprawnością. Odrębna kwestia jest efektywność na gruncie egzekucji, ponieważ w tym obszarze odmienności od reguł postępowania zwykłego (orzeczeń wydanych w jego ramach) są niewielkie. Niezależnym problemem jest kwestia zasadności funkcjonowania takich postepowań w kontekście zapewnienia dostatecznych gwarancji stronom, w szczególności pozwanemu. Hipotetycznie możliwe jest stworzenie w tym zakresie dobrych rozwiązań, przy czym aktualnie obowiązujące niekoniecznie są optymalne.

Seminarium było transmitowane na żywo. Referat adwokata dr Łukasza Goździaszka rozpoczął drugą część seminarium. Do obejrzenia pod linkiem:  https://youtu.be/Qg5pF0Q9sw4 (niestety słyszalność nie jest zbyt dobra).